Innoveren gaat niet van vandaag op morgen. Om vooruit te komen zijn nieuwe invalshoeken en frisse ideeën nodig. Zodat wat nu nog onmogelijk lijkt, op enig moment realiteit wordt. De luchtvaartsector staat voor de opgave de ecologische voetafdruk te verkleinen, zodat reizen met het vliegtuig ook voor toekomstige generaties mogelijk blijft.
Als onderdeel van deze sector zet Rotterdam The Hague Airport (RTHA) sterk in als proeftuin voor innovatie in de luchtvaart. Met klimaatneutraal vliegen als duurzame stip op de horizon. Dit doet RTHA in nauwe samenwerking met stichting RHIA, waarbij RHIA staat voor Rotterdam The Hague Innovation Airport. Ron Louwerse, algemeen directeur van RTHA: “Vliegen zonder impact op mens en milieu. Daar gaan we voor.”
Meer dan alleen een vliegveld
Louwerse vertelt dat een paar jaar geleden de gedachte ontstond om de luchthaven van grotere betekenis voor de regio te laten zijn: “We wilden meer zijn dan alleen een vliegveld en zagen kansen voor belangrijke maatschappelijke thema’s als educatie, energie en ecologie. Ook zagen we een rol weggelegd voor RTHA als emergency airport bij grote nationale en internationale rampen. Thema’s die niet zonder innovatie kunnen.”
Community voor innovatie
Doordat deze thema’s verder reikten dan de luchtvaartsector alleen, lag een samenwerking met publieke en private partijen voor de hand. Louwerse klopte allereerst aan bij de gemeente Rotterdam en ontmoette daar Miranda Janse. Het idee van de luchthaven als middelpunt van innovatie sprak Janse meteen aan. Inmiddels is zij sinds 2019 directeur van Stichting RHIA. Janse: “RHIA is een community voor innovatie. Een plek waar bedrijven, ondernemers en studenten zich onder meer inzetten voor de transitie naar een schonere, stillere en duurzame toekomst van de luchtvaart.”
Unieke samenwerking tussen makers, denkers, overheden en luchthaven
Naast een goed idee en een gezamenlijke ambitie spelen uiteraard ook externe factoren een rol bij het realiseren van de ambitie. Janse legt uit hoe deze externe factoren bijdragen aan het succes van RHIA: “Maakindustrie en kennis zijn in ruimte mate in de regio aanwezig, we hebben overheden die innovatie belangrijk vinden en niet te vergeten een prachtige luchthaven als proeftuin.”
Louwerse vult aan: “Door de kleinschaligheid van de luchthaven is het mogelijk om snel en efficiënt te experimenteren, zonder het reguliere vliegverkeer te hinderen. Op Schiphol kunnen de meeste innovaties niet worden uitgetest door de drukte. RHIA is daarmee een unieke samenwerking tussen makers, denkers, overheden én luchthaven. Je kunt op RTHA de community letterlijk zien en voelen.”
Zonder innovatie geen duurzame luchtvaart
Veel van de innovaties van RHIA staan in het teken van het verduurzamen van de luchtvaart. RHIA werkt bijvoorbeeld samen met partners aan een nieuwe luchtvaartbrandstof: synthetische kerosine. Janse: “Synthetische kerosine is CO2-neutraal, circulair en een uitermate duurzaam alternatief voor gewone kerosine.”
Het project heet Zenid en omvat een demonstratiefabriek voor de productie van de synthetische kerosine. Louwerse: “We onderzoeken momenteel de haalbaarheid van zo’n demonstratiefabriek op onze luchthaven. Als we daarin slagen, dan zijn we de eerste ter wereld die duurzame luchtvaartbrandstof weet te maken uit CO2 uit lucht, uit water en uit hernieuwbare elektriciteit. Met Zenid willen we als luchtvaartsector een bijdrage leveren aan een koolstofvrije samenleving.”
Deze koolstofvrije samenleving komt ook een stap dichterbij door elektrisch vliegen. In de volgende video deelt Louwerse de ambitie van RHIA en RTHA om binnen enkele jaren elektrisch vliegen met passagiers op korte afstanden binnen Europa aan te bieden:
Slimme oplossingen die ook goed zijn voor de omgeving
De projecten van RHIA hebben overigens niet uitsluitend een duurzame luchtvaartsector tot doel. Vaak is de maatschappelijke impact groter. Een goed voorbeeld is het nieuwe zonnepark van 14 MW naast de start- en landingsbaan, aldus Janse. “Dit zonnepark levert groene stroom dankzij ruim 37.000 zonnepanelen en een oppervlak van 7,7 hectare. Het is daarmee een van de grootste zonneparken in de regio.”
Om deze groene stroom daadwerkelijk goed te benutten, werkt RHIA bovendien aan het realiseren van een slim energiesysteem, waarbij de zonne-energie van het zonnepark, duurzame warmte en hernieuwbare energie elkaar aanvullen. Janse: “Dit zogenaamde Smart Energy System is niet alleen goed voor de luchthaven, maar ook voor de omgeving. Het maakt de levering van duurzame energie betrouwbaar, ook als de zon niet schijnt, en resulteert in een forse CO2-reductie in de stedelijke omgeving.”
Sociaal economisch innoveren
Vaak wordt gedacht dat innovaties voornamelijk technisch van aard zijn. En dat is ten onrechte. Louwerse legt uit: “Veel innovaties hebben juist een sociaal economische component. Ook die innovaties stimuleren we binnen RHIA. Een voorbeeld waar ik zelf erg trots op ben, is de nieuwe opleiding voor luchtvaartstudenten van het Albeda College, inclusief campus op het luchthaventerrein. De campus opende haar deuren tijdens de COVID-pandemie en de eerste studenten volgen hier inmiddels hun opleiding. In het kloppend hart van hun toekomstige beroepsomgeving: de luchthaven.”
Meerwaarde voor Nederland
Naast het opleiden van de luchthavenmedewerkers van de toekomst, kan bij sociaal economisch innoveren ook worden gedacht aan werkgelegenheid in bredere zin. Louwerse: “Onze regio is de economische motor van Nederland. We hebben in deze regio reeds een sterke concentratie van luchtvaartbedrijven en kennisinstellingen met specifieke luchtvaartkennis, zoals de TU Delft en het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum. We kunnen dit luchtvaartcluster uitbouwen. Dat levert een sterkere positie op, die zich vertaalt in meer banen.”
Janse vult aan: “Je kunt RHIA zien als een ecosysteem, waarmee een nieuwe economie dichterbij wordt gebracht. Denk daarbij niet alleen aan werkgelegenheid en investeringen, maar ook aan opleidingen, digitalisering en verduurzaming. Op die manier ontstaat een integrale aanpak en creëer je meerwaarde voor heel Nederland.”
